به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، علیرضا حسن‌زاده مدیر پروژه ثبت جهانی سده و رییس پژوهشکده مردم‌شناسی که ۸ بهمن ۱۴۰۲، در رخداد فرهنگی بزرگداشت ثبت جهانی جشن سده سخن می‌گفت با طرح این پرسش که ثبت جهانی سده چه اندیشه‌ای را می‌تواند در ما برانگیزد و چه چشم‌اندازی را می‌تواند در پیش روی ما قرار دهد تصریح‌کرد: نخستین چیزی که سده به ما می‌گوید دعوت به زیست سالاری است.هیچ مدل و الگویی از توسعه در جهان نیست که اگر بر پایه زیست سالاری نباشد به توسعه پایدار ختم شود.

او افزود: آتش همچون آب، خاک و باد نماد روشنایی و پاکی است و باید بیندیشیم به اینکه در سرزمینی که جشن سده در آن برپا می‌شود نباید هوا آلوده باشد. نباید مازوت سوزاده شود، دریاچه‌ها خشک و رودخانه‌ها دچار آلودگی صنعتی باشند ما باید بیندیشیم به اینکه در سرزمینی که نوروز و سده جشن گرفته می‌شود مدل توسعه باید مورد بازاندیشی قرار گیرد.

حسن‌زاده با اشاره به مقوله دعوت به فرهنگ شادمانی افزود: سده یکی از چشم‌اندازهای فرهنگ شادمانی در ایران است. به فرهنگ شادمانی در  ایران باید بیشتر بها دهیم از منظر گفتمانی در مورد فرهنگ شادمانی هنوز ابهاماتی در ایران وجود دارد.باید یک توافق عام بر آمده از گفتگو در ایران شکل بگیرد و در این راه وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و پژوهشگاه نقش کلیدی دارند که در این راستا پیشنهاد تدوین اطلس فرهنگ شادمانی را ارائه داده‌ایم.

او با اشاره به مقوله دیپلماسی میراثی اظهارکرد: هر جا می‌خواهید برای ایجاد ارتباط پل بزنید میراث‌فرهنگی به کمک شما می‌آید، برایتان خندق و دیوار نمی‌کشد، حصارها را بالا نمی‌برد میراث‌فرهنگی به سمت گفتگو پنجره می‌گشاید. ما فعالان حوزه علوم میراثی گله‌مندیم که چرا نباید میراث‌فرهنگی مبنای یک دیپلماسی قدرتمند به عنوان دیپلماسی میراثی در جهان باشد.

مدیر پروژه ثبت جهانی سده در ادامه با دعوت از سیاستگذاران ایران برای اندیشیدن به سرمایه‌های فرهنگی این سرزمین گفت: ایران پل اتصال شرق و غرب بوده و فرهنگ ما پل‌های زیادی برای اتصال به دنیا دارد. ما می‌توانیم میراث‌فرهنگی را به پلی برای ارتباط ایران و جهان تبدیل کنیم.

رییس پژوهشکده مردم‌شناسی افزود: آیین‌های ایرانی در واقع نماد تنوع فرهنگی و همبستگی ملی‌اند و نمونه آن جشن سده است. از خراسان تا زرتشتیان ایران و ...در پرونده سده نیز به حضور کلیمیان، آشوریان، مسیحیان و ... اشاره شده تا داوران متوجه شوند که تمام ادیان برای همدیگر ارزش و احترام قائل‌اند.

حسن‌زاده با اشاره به اینکه جای منشور تنوع فرهنگی و همبستگی ملی در ایران خالی است و این یک حمایت جدی می‌طلبد افزود: این سرزمین دشمنانی دارد که یکپارچکی ایران برای آنها سنگین است باید نشان دهیم که دولت پایدار و هویت ایرانی هر دو به همزیستی و یگانگی اقوام ایرانی اعتقاد دارند.

او با تأکید بر گفت: در کنار کتاب ایران‌شناسی که قرار است تدوین شود باید کتابی مشتمل بر ۲۴ عنصر ثبت جهانی شده را در قالب کتابی برای مقطع ابتدایی و متوسطه در اختیار کودکان و نوجوانان ایرانی قرار دهیم زیرا که اینها تصویر جهانی ما هستند و بخواهیم یا نخواهیم میراث ناملموس قدرت بالایی دارد و می‌توان به راحتی این را انتقال داد.امروز ما از نظر تعداد عناصر ناملموس رتبه پنجم را داریم که بسیار عالی است ولی از این به بعد باید بشماریم که ایران فرهنگی چند عنصر دارد. وظیفه ما این است که نه تنها به ایران بلکه به ایران فرهنگی و ثبت عناصراش بیندیشیم و امیدوارم که این موضوع مورد توجه قرار گیرد.

در ادامه فرزانه گشتاسپ دانشیار پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی به جنبه‌هایی از برگزاری جشن سده اشاره کرد و گفت: در ایران همواره دو جشن با آتش‌افروزی بزرگ برگزار می‌شده است که ردپای اسطوره‌های کهن ایران باستان که به اوستا می‌رسد را در این جشن‌ها می‌توان یافت. یکی از آنها سده و دیگری جشنی است که در روز اشتاد ماه آذر توسط زرتشتیان برگزار می‌شود و در تقویم خودشان همزمان با ۲۵ آذر بوده است. اگر بخواهیم این دو جشن را با یکدیگر مقایسه کنیم به سه وجه مشترک می‌رسیم که به ما نشان می‌دهند این دو جشن یک اتفاق هستند.

او افزود: هر دو با آتش افروزی بزرگ همراه‌اند، هر دو جشن با عدد صد و با ایزد دپیتمن در ارتباط اند که به معنای ظهر در اوستا است. این ایزد موکل گرما و هر چیز همراه با نور است. درباره این ایزد اسطوره‌ای نقل شده که می‌گوید پیش از آغاز زمستان بزرگ در آبان این ایزد به زیر زمین رفته تا بتواند ریشه گیاهان را از مردن و آبهای زیر زمینی را از یخ زدن حفظ کند. در ماه فروردین به روی زمین می‌آید و زرتشتیان دو مراسم برای آن برگزار می‌کنند که در واقع مراسم خوش‌آمدگویی است. واکاوری اسطوره ایزد رپیتمن به ما در شناختمان نسبت به سده کمک می‌کند.

دانشیار پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه تصریح‌کرد: جشن سده متعلق به همه ایرانیان است البته شاید بتوان برای زرتشتیان عزیز نقش مراقبی خاصی را متصور شد برای پاسداری از این جشن ولی تمام ایران در آن سهیم هستند و باید تمام جزئیات آیینی جشن سده ثبت و ضبط شود و بی‌ربط نیست که این روز تعطیل عمومی اعلام شود تا همه ایرانیان در برگزاری این جشن سهیم باشند.

گشتاسپ اظهارکرد: نور و گرمایی که از این آتش برافروخته می‌شود سهم و بهره همه مردم ایران است که شادی، سرور و نور را برای همه مردم جهان و نه تنها برای خود می‌خواهند.

افشین نمیرانیان رییس انجمن زرتشتیان تهران نیز در این نشست گفت: ما زرتشتی‌ها مفتخر هستیم به اینکه در طی سده‌های گذشته پاسبان بسیاری از آیین‌های کهن کشور بوده‌ایم، این را وظیفه خود می‌دانیم و به آن فخر نمی‌فروشیم زیرا  از ته قلب این کار را انجام داده‌ایم.

او با اشاره به ردپای برگزاری جشن سده در ۱۱۰۰ سال پیش در شعر شعرا گفت: متأسفانه برگزاری این مراسم کم کم در برهه‌ای از تاریخ به فراموشی سپرده‌ شده است. امروز که خرسند هستیم از ثبت جهانی جشن سده بنظرم بطور ویژه باید از زرتشتیان کرمان تشکر کنیم زیرا که همواره به طور شایسته و متمرکزتر از شهرهایی همچون یزد و تهران این جشن را از سالهای دور برگزار می‌کردند.

نمیرانیان اظهارکرد: واقعیت این است که این جشن‌ها متعلق به همه ایرانیان است و ما تنها آن را حفظ کرده‌ایم و امیدوارم که روزی این آیین در کل کشور برگزار شود. این جشن به ثبت جهانی رسیده و باید از این اتفاق بهره برده و در حفظ این میراث ارزشمند بکوشیم.

رخداد «بزرگداشت ثبت جهانی سده» با مراسم تقدیر از میراث یاران فرهنگ ایرانی (علیرضا حسن‌زاده، افشین نمیرانیان،  فرزانه گشتاسپ، موبد پدرام سروش‌پور و علی ایلنت)، پخش فیلم جشن سده از منوچهر عسگری نسب، پخش فیلم ثبت جهانی جشن سده، برافروختن مجمر آتش، اجرای فرازی از اوستا (آتش نیایش) از سوی زنان موبد، اجرای گات‌ها از سوی کودکان زرتشتی، اجرای شاهنامه؛ توسط باران دختر شاهنامه و رونمایی از ویژه‌نامه سده ماهنامه فروهر همراه بود.

انتهای پیام/